Erfrecht

Indien er geen testament is bepaalt de wet wat er gebeurt. Door het opstellen van een testament neem je de regie in handen en kun je afwijken van de standaard wettelijke regeling. Een testament wordt opgemaakt bij een notaris. De notaris kan je ook advies geven over de mogelijke bepalingen in het testament zodat dit voor de nabestaanden zo gunstig mogelijk is.

Redenen maken testament

Er zijn veel redenen om een testament te maken.

• fiscale voordelen
• persoonlijke wensen vastleggen
• wanneer je als partner niet getrouwd bent, erf je niet van elkaar als er geen testament is
• wanneer je kinderen hebt is het aan te raden om een testament te maken. Je kunt hierin onder andere regelen wie voor de kinderen zorgt als je er niet meer bent.

Erfbelasting besparen

Een goed testament bespaart erfbelasting en de AWBZ zorgbijdrage. Een notaris kan hier verschillende testamentvormen voor opstellen. De te bereiken voordelen van een goed testament zijn afhankelijk van je persoonlijke situatie.

Bestaand testament

Heb je al een testament? Laat deze dan periodiek controleren. De wetgeving wordt zo nu en dan aangepast. Het is belangrijk om te weten of je testament ook onder de huidige/nieuwe wetgeving voldoet. En natuurlijk kunnen ook jouw persoonlijke situatie en wensen veranderen.

Centraal Testamentenregister

Wil je weten of een overledene een testament heeft opgesteld, ga dan naar het Centraal Testamentenregister. Alle testamenten die in Nederland zijn opgemaakt worden hier geregistreerd.

Wat er gebeuren moet met je erfenis/nalatenschap kun je dus vastleggen in een testament. In het testament kun je ook vastleggen wat je wensen zijn voor je uitvaart en wie de erfenis moet afhandelen.

Erfrecht is echter bij veel mensen niet het meest voor de hand liggende onderwerp om bij stil te staan. De stap naar een notaris wordt niet snel gemaakt. Waar kun je beginnen zonder direct kosten te maken?

De nalatenschaps-service van Financieel Zeker biedt uitkomst. Eenvoudig én persoonlijk. Stel je vraag of maak een afspraak.

• Erfrecht in heldere begrijpelijke taal, voor iedereen toegankelijk.
• Hulp bij het maken van keuzes.
• Je krijgt beter inzicht in de inhoud van uw testament.

Wat doet de Notaris

Een testament kan alleen bij de notaris worden opgesteld. Heb je bij de notaris een testament laten maken dan blijft dat altijd geldig. Ieder testament wordt aangemeld bij het Centraal Testamentenregister. Wil je iets wijzigen, dan kan dat natuurlijk altijd, dan moet je wel weer de gang maken naar de notaris!

Belangrijke redenen voor een testament

De redenen kunnen per persoon verschillen:

• het regelen van de voogdij van de kinderen
• het benoemen van een executeur
• nalatenschapsplanning (zo kun je erfbelasting besparen)
• Ook niet onbelangrijk: erfgenamen benoemen
• Wanneer je niet getrouwd bent maar wel je partner wenst na te laten
• Veiligstelling vermogen voor de kinderen bij een tweede huwelijk
• Het opnemen van een legaat
• Regelen van bedrijfsopvolging

Je behoudt zelf de regie! Wanneer je geen testament opstelt bepaalt de wet wat met jouw erfenis gebeurt.

Testament opstellen bij samenwonen

Je bent niet getrouwd of je woont samen zonder een geregistreerd partnerschap. Dan erf je volgens de Nederlandse wet niet automatisch van elkaar. De nalatenschap gaat dan naar de erfgenamen volgens de wettelijke regeling.

De wettelijke erfgenamen zijn eventuele kinderen, broers/zussen en ouders. In een testament kun je vastleggen dat je erfenis toch naar je partner gaat.

Zaken in je leven kunnen veranderen. Dan is het verstandig om je testament te laten controleren. Denk aan het krijgen van kinderen of het ontvangen van een grote erfenis. Wetswijzigingen zijn ook een reden om het testament weer eens tegen het licht te houden. Een testament kan op elk moment bij de notaris worden gewijzigd of herroepen.

Eens in de vijf jaar een controle of het testament nog past bij de actuele situatie is een redelijke termijn. Let op: als je een testament hebt gemaakt is deze voor altijd geldig. Als je wilt dan kun je het testament herroepen. De enige manier om dit te doen is bij de notaris!

Het verscheuren of weggooien van je testament is niet voldoende, het testament blijft geldig. De notaris meldt de wijzigingen van het testament bij het Centraal Testamentenregister.

Bewind

Je kunt in je testament bepalen, dat wat een erfgenaam krijgt onder bewind wordt gesteld. De erfgenaam is dan wel eigenaar van de goederen, maar hij mag er niet mee doen wat hij wil. De door jou aangewezen bewindvoerder krijgt het beheer over de goederen.

Voogdij

Heb je minderjarige kinderen? Dan kun je de voogdij regelen. In een testament kun je een of twee personen aanwijzen als voogd. Als beide ouders overlijden wanneer de kinderen minderjarig zijn, krijgen deze personen het gezag over de kinderen totdat ze volwassen zijn. Met het benoemen van een voogd voorkom je heel veel problemen! 

Uitsluitingsclausule

Dit is een bepaling (clausule)in een testament of bij een schenking. Een erflater of schenker bepaalt dat de erfenis of schenking niet in de gemeenschap van goederen valt van de erfgenaam of begiftigde.

Stel dat je bent overleden en jouw kind heeft van jou geërfd. Na ontvangst van der erfenis gaat je kind scheiden. Je had niet gewild dat de ex dan meedeelt uit de erfenis die jouw kind van jou heeft gekregen. Je kunt in het testament bepalen met een uitsluitingsclausule dat het (ex) schoonkind niets krijgt. Formeel gezegd: je wilt dat je erfenis niet wordt opgenomen in een algehele gemeenschap van goederen.

Executeur

Je kunt in een testament een persoon aanwijzen die alles rondom de erfenis regelt. Het is mogelijk in het testament drie verschillende soorten testamentair executeurs aan te wijzen. Op die manier kun je de taken die ontstaan na jouw overlijden verdelen onder meerdere personen. Als je bijvoorbeeld je zoon erg goed vindt met de financiën dan kun je specifiek die functie aan hem toebedelen en vervolgens het regelen van de uitvaart aan je dochter.

De executeur zorgt dat alle nog openstaande rekeningen worden betaald, dat de belastingaangifte wordt gedaan, dat de erfgenamen hun erfdeel krijgen enzovoort. Als er geen executeur is aangewezen zijn alle erfgenamen gezamenlijk hiervoor verantwoordelijk. Dat leidt in veel gevallen tot behoorlijke spanningen en problemen. Het benoemen van een executeur maakt het afhandelen van de nalatenschap een veel eenvoudiger.

Inbrengverplichting

Volgens het huidige erfrecht hoeven schenkingen aan kinderen die erfgenaam zijn, niet te worden ingebracht in de nalatenschap van de ouder, tenzij de ouder dit ten tijde van het verrichten van de schenking of in het testament heeft bepaald. Inbreng van een schenking betekent dat de schenking dient te worden verrekend met het erfdeel.

Eigenlijk krijgt het kind door de inbrengverplichting als het ware een voorschot op het erfdeel. Dat kan alleen als het kind ook erfgenaam is. Indien het niet de bedoeling is dat de schenking ingebracht wordt in de nalatenschap, omdat het bijvoorbeeld de bedoeling is dat het ene kind boven het andere kind bevoordeeld zal worden, dan moet bij de schenking bepaald worden dat de schenking niet dient te worden ingebracht door het kind.

Als je aan een bepaalde persoon iets wilt nalaten, dan kun je dat doen via een legaat. Een legaat neem je op in je testament. Hierin beschrijf je duidelijk wat je aan welke persoon wilt nalaten. Bijvoorbeeld welk meubelstuk, welk sieraad of een bepaalde som geld. Degene aan wie je het legaat wilt nalaten heet een legataris. Je kunt ook een legaat opnemen voor een organisatie, bijvoorbeeld een goed doel.

De erfgenamen en eventuele executeur zijn verplicht de legataris op de hoogte te stellen van het legaat en het legaat af te geven.

Een codicil is goedkoop want je hoeft niet naar de notaris. Met een codicil kun je spullen met emotionele waarde nalaten. Je moet heel nauwkeurig omschrijven om welk voorwerp of meubel het gaat. En wie het krijgt. Verzamelingen of spullen die niet tot de inboedel behoren (zoals een auto en geld), kun je niet via een codicil nalaten. Dat kan alleen in een testament.

Een codicil is alleen geldig als het voldoet aan de volgende 3 eisen:

• Met de hand geschreven
• Elke pagina is ondertekend
• Voorzien van een datum

Nadeel codicil

Je codicil kun je gewoon thuis bewaren. Het voordeel is dat je het codicil dan gemakkelijk kunt aanvullen. Vermeldt bij iedere wijziging opnieuw de datum en zet je handtekening eronder. Het nadeel van thuis bewaren is dat het dan misschien niet gevonden wordt, of te laat. Ook bestaat het gevaar dat het codicil wordt weggemaakt door iemand die niet blij is met je laatste wensen.

Je kunt je codicil in bewaring geven bij een notaris. Laat je erfgenamen weten dat je een codicil hebt opgesteld en welke notaris het bewaart.

In een gewoon testament leg je vast wat er moet gebeuren als je er niet meer bent. Maar als je geen beslissingen meer kunt nemen, bijvoorbeeld omdat je in coma bent of dement raakt, heb je een levenstestament nodig.

In een levenstestament leg je dus vast wat er moet gebeuren als jij zelf niet meer tot handelen in staat bent. En je legt ook vast wie er namens jou mag handelen. Die persoon geef je een volmacht.’ Het kan gaan om bijvoorbeeld:

Uw financiële en zakelijke belangen

• het regelen van bankzaken en belastingen
• het beleggen van vermogen
• het doen van schenkingen en onder welke voorwaarden
• instructies voor de verkoop van je woning als je niet meer zelfstandig kunt wonen
• meubelstukken die je wilt meenemen en wat er met de rest van de inboedel moet gebeuren (verdelen, verkopen etc.)
• wie wordt – als het echt niet anders kan – je bewindvoerder, curator of mentor?
• Indien je een bedrijf hebt, kan je partner jou niet zomaar vervangen bij officiële handelingen. Dan is er meestal een machtiging nodig en is een levenstestament bijzonder nuttig.

De keuze voor wel of geen medische behandeling of reanimatie

• ‘Praat op tijd over uw levenseinde’ (e-book) of (pdf) – publicatie van KNMG
• Voorbeeld schriftelijk wilsverklaring en euthanasieverzoek – op website thuisarts.nl
• NPV-levenswensverklaring – wilsverklaring vanuit de christelijke levensovertuiging

Uw persoonlijke wensen

• wensen rondom je persoonlijke verzorging
• de verzorging van je huisdier
• wensen rondom de uitvaart
• wensen rondom je sociale contacten en religie
• verwijdering van profielen op sociale netwerken

Is je partner, ouder of kind overleden? Dan krijgt je mogelijk te maken met aangifte van overlijden doen, de uitvaart organiseren en de administratie afwikkelen namens je partner, ouder of kind.

Op de site van de Belastingdienst staat een erg nuttige tool. Vul de vragen in en bekijk wat je moet regelen met de overheid en bij welke instantie je moet zijn.

Bij elk overlijden hoort een arts een verklaring van overlijden in te vullen, de zogenaamde A-verklaring en de B-verklaring.

De A-verklaring en de B-verklaring worden meegenomen door de begrafenisondernemer. Met deze formulieren en het aangifteformulier (het formulier waarop de persoonlijke gegevens van de overledene staan vermeld) zal de uitvaartondernemer de aangifte van overlijden doen bij de Burgerlijke Stand in de plaats waar het overlijden heeft plaatsgevonden.

Van de Burgerlijke Stand ontvangt de uitvaartondernemer het uittreksel uit het overlijdensregister (ook wel de akte van overlijden genoemd) en het verlof tot begraven of cremeren. Het uittreksel uit het overlijdensregister wordt na de uitvaart overhandigd aan de opdrachtgever (de nabestaanden), de originele akte van overlijden blijft altijd bij de Burgerlijke Stand.

De Burgerlijke Stand geeft het overlijden door aan de belanghebbende instanties (Sociale Verzekeringbsank, Belastingdienst, de grote pensioenfondsen, het UWV, de Rijksdienst voor het Wegverkeer, Onroerende-zaakbelasting WOZ, afvalstoffenheffing en rioolrecht) met inachtneming van de privacywetgeving.

Een uitvaartverzorger of begrafenisondernemer kan je helpen bij het verzorgen van de begrafenis zelf, vormt eigenlijk de schakel tussen de nabestaanden en een begraafplaats of crematorium. De nabestaanden kiezen de uitvaartverzorger doorgaans zelf. Nadat een arts het overlijden officieel heeft vastgesteld, komt de uitvaartverzorger vaak direct langs om met jou te overleggen over de volgende stappen.

Ophalen lichaam

Een van de eerste keuzes die je moet maken is wat er met het lichaam moet gebeuren. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor thuisopbaring of vervoer naar een rouwcentrum. De uitvaartverzorger zorgt er vervolgens voor dat het lichaam van de overledene opgehaald wordt en is ook verantwoordelijk voor de laatste verzorging.

Condoleance- en uitvaartplechtigheid

Een andere belangrijke taak van de uitvaartverzorger is het begeleiden van de nabestaanden bij alle keuzes rondom de uitvaartceremonie. Hij of zij geeft samen met jou vorm aan een passende plechtigheid en stemt die keuzes af met het uitvaartcentrum. Uiteraard houdt de uitvaartverzorger daarbij rekening met eventuele (religieuze) wensen van de overledene en de erfgenamen.

Rouwbericht

De uitvaartverzorger kan ook helpen bij het opstellen van een rouwbericht en/of rouwadvertentie, de muziekkeuze tijdens de uitvaart en het regelen van bijvoorbeeld de rouwauto en de versnaperingen voor de genodigden van de uitvaartdienst. Ook kiezen de nabestaanden samen met de uitvaartverzorger een kist of opbaarplank.

Budget

Een goede uitvaartverzorger overlegt regelmatig met de nabestaanden over het budget. Zo kom je niet voor verrassingen te staan en blijft de uitvaart betaalbaar.

Alles uitbesteden, of juist niet

Sommige nabestaanden willen veel zelf doen, andere juist niet. Een goede uitvaartverzorger zet de wensen van de nabestaanden centraal en neemt hen waar mogelijk zorgen uit handen. Het is de taak van de uitvaartverzorger om goed te luisteren en in een moeilijke periode rust en overzicht te bieden.

Je moet aangifte doen in de gemeente van overlijden. Eventueel kan de begrafenisondernemer dat voor je doen. Van de gemeente (of via de uitvaartondernemer) ontvang je dan de Akte van overlijden. De gemeente legt dit vast in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA). De gemeente geeft het overlijden ook door aan andere overheidsorganisaties zoals de Sociale Verzekeringsbank (SVB), het UWV en de Belastingdienst.

Een testament wijst de erfgenamen aan en bepaalt wie welk deel van een erfenis krijgt. Via het centraal testamentenregister vraag je een testament op. Een notaris maakt een Verklaring van Erfrecht op. Hierin staat wie is overleden, wie de echtgenoot was, of er kinderen zijn en wie de erfgenamen zijn. Ook staat er of er een testament is.

De verklaring van erfrecht heb je nodig om toegang te krijgen tot rekeningen van de overledene of om papieren te wijzigen die op naam van de overledene staan.

Na een overlijden moeten allerlei instanties op de hoogte worden gesteld om een contracten te beëindigen of aan te passen. De tenaamstelling van bankrekeningen moet worden aangepast als rekeningen hetzelfde blijven. Bij sommige organisaties gaat dit vanzelf, bij andere moet je zelf actie nemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan verzekeringen, bankrekeningen, uitkeringen, abonnementen, goede doelen.

Eigen woning?

Bij het afsluiten van de hypotheek wordt vaak een overlijdensrisicoverzekering afgesloten. Na het overlijden keert de verzekeraar een bedrag uit om de hypotheek (voor een deel) af te lossen. Zo kunnen de nabestaanden hierdoor in het huis blijven wonen. Neem hiervoor contact op met ons kantoor.

Nabestaandenpensioen?

Vaak weet de pensioenuitvoerder al dat je partner is overleden. Dan krijg je vanzelf bericht over een eventueel partnerpensioen. Je kunt natuurlijk ook zelf contact opnemen met de pensioenuitvoerder van je partner.

Oversluiten hypotheek 

Na het overlijden van je partner mag je bij veel banken de hypotheek oversluiten. Dat is aantrekkelijk als de hypotheekrente op het moment van het overlijden van je partner lager is dan de hypotheekrente die jullie betaalden.

Als je recht hebt op (een deel van) een erfenis kun je deze aanvaarden, ‘beneficiair’ aanvaarden of verwerpen. Als je de erfenis verwerpt, wil je niets uit de erfenis ontvangen. Als je de nalatenschap aanvaardt, ben je ook aansprakelijk voor eventuele schulden. Een tussenvorm is ‘beneficiair’ aanvaarden. Dat laatste kun je doen als je (nog) niet weet of er (grote) schulden zijn.

Let op met wat je doet als je nog twijfelt over aanvaarden of niet

Ben je getrouwd of heb je een geregistreerd partnerschap? Dan stuurt de SVB automatisch een bericht aan de achterblijvende partner als die in aanmerking komt voor een Anw-uitkering. Woon je samen? Dan moet je zelf de Anw-uitkering aanvragen.

Als je partner komt te overlijden, verandert er vaak het nodige in het inkomen. Vaak wordt het inkomen lager en is het verstandig opnieuw te kijken of je recht hebt op bepaalde regelingen via berekenuwrecht.nl. Ontving de overledene de toeslag op zijn naam? Dan zet de Belastingdienst de toeslag stop en moet je dit opnieuw aanvragen.

Kinderen? Vraag een wezenuitkering aan

Kinderen tot 16 jaar kunnen een wezenuitkering ANW krijgen als ze geen ouders meer hebben. Een kind krijgt alleen een wezenuitkering als de ouder die het laatst overleden is, verzekerd was voor de ANW. Een ouder was verzekerd als hij of zij in Nederland woonde of werkte. Ook kinderen van 16 tot 21 kunnen een wezenuitkering krijgen. Daarvoor moeten ze aan extra voorwaarden voldoen.